W dniach 15 - 25 listopada 2019 roku Urząd Dzielnicy Żoliborz zbierał wśród mieszkańców Żoliborza opinie na temat przyszłości Parku Sady Żoliborskie.
Zaproponowany formularz mieszkańcy dzielnicy mogli wypełniać zarówno w formie papierowej oraz online. Tradycyjna – papierowa wersja dostępna była w Pawilonie Kulturalnym znajdującym się na terenie Parku Sady Żoliborskie oraz w Urzędzie Dzielnicy Żoliborz. Przygotowana ankieta, jako pierwszy element planowanych szerszych konsultacji dotyczących przyszłości Parku Sady Żoliborskie zawierała trzy pytania:
- Jak Pani/Pan wyobraża sobie przyszłość Parku Sady Żoliborskie?
- Jakie argumenty Pani/Pana zdaniem stoją za tym, by nasadzenia zastępcze stanowiły przede wszystkim drzewa owocujące?
- Jakie argumenty Pani/Pana zdaniem stoją za tym, by nasadzenia zastępcze stanowiły przede wszystkim drzewa nieowocujące?
Do Urzędu Dzielnicy Żoliborz spłynęło łącznie 654 odpowiedzi, w tym 635 opinie nadesłano w formie elektronicznej, a 19 wypełniono w papierowej. Zebrane opinie były bardzo zróżnicowane, dotyczyły zarówno zachowania owocowego (sadowniczego charakteru parku z utrzymaniem starych odmian drzew owocowych), były także głosy opowiadające się za drzewami pachnącymi i kwitnącymi, owocującymi, ale z owocami zjadanymi przez ptaki, nie opadające z drzew, a co za tym idzie nie zalegające na trawniku i chodnikach. Część uczestników opowiedziała się też jednoznacznie, przeciwko drzewom owocującym, a zwiększeniem nasadzeń wyłącznie drzew ozdobnych. Co wskazuje, że zdania wśród mieszkańców Żoliborza są podzielone.
Należy jednak podkreślić, że zdecydowana większość respondentów na pytanie – „jak wyobraża sobie przyszłość Parku Sady Żoliborskie?” opowiedziała się za zachowaniem obecnego charakteru parku z przewagą drzew owocowych. W udzielonych odpowiedziach mieszkańcy akcentują zachowanie historycznego, unikatowego, owocowego charakteru i klimatu sadów owocowych.
- „Park o charakterze sadu – pełnego drzew owocowych, krzewów stanowiących schronienie dla miejskiego ptactwa i zwierząt”.
- „Park Sady Żoliborskie ma być parkiem pełnym drzew sadowniczych, morw, orzechów, jabłek, gruszek, śliw. Musi być pielęgnowany, przycinany, sprzątany. Ma kwitnąć i pachnieć wiosną, a latem dawać owoce, ma być pod opieką eksperta ogrodnika – sadownika”.„Domagam się zachowania historycznego, owocowego charakteru parku Sady Żoliborskie. Właściwej pielęgnacji i posadzenia drzew sadowniczych starych odmian, chronienia i promowania parku jako warszawskiego dziedzictwa.”
- „Zachowanie „dzikiego charakteru” sadów, bez zabierania przestrzeni na powiększenie placu zabaw”.
Zgłoszono również postulaty wariantu mieszanego parku oraz propozycje alternatyw dla nasadzeń grusz i jabłoni:
- „Drzewa nieowocujące powinny dogęszczać drzewostan między budynkami okolic Parku, oraz stanowić rdzeń nasadzeń wzdłuż ulic”.
- „Blisko chodników powinny być drzewa nieowocowe, bo są czystsze i prostsze w utrzymaniu”
- „Sady Żoliborskie powinny być przede wszystkim pięknie kwitnącym i pachnącym parkiem, który cieszy oko. Powinny rosnąć w nim drzewa, które kwitną w rożnym czasie, kolorowe, cieszące oczy, przyciągające zapachem. Powinien być też przyjazny dla pszczół. (…) Gdyby miały być owocowe to takie które nie spadają na grunt, chętnie będę zbierać albo podjadać wiśnie i czereśnie, ale nie te stare kwaśnie jabłka i niedojrzałe gruszki zaatakowane przez rdze gruszy. Za to ludzie chętnie zbiorą orzechy włoskie, czy laskowe. Dlatego uważam że trzeba sadzić takie drzewa które nie będą brudzić albo spadną takie owoce, które zostaną pozbierane. Uważam, że orzechy włoskie na pewno nie będą zalegały na ziemi długo. Równie szybko będą znikały dojrzewające czereśnie i wiśnie. Jak ludzie ich nie zjedzą to na pewno ptaki.
Mieszkańcy jako argumenty, aby nasadzenia zastępcze stanowiły przede wszystkim drzewa owocujące w przeważającej większości podali - unikatowy charakter Sadów Żoliborskich. Odpowiedzi zawierały takie stwierdzenia jak: pierwotny charakter parku, tradycja miejsca, sady jako sady, wyjątkowość miejsca./p>
- „Potrzebujemy pysznych ekologicznych jabłek i gruszek starych odmian, a zapylacze i ptaki muszą mieć pożywienie. Dzięcioły muszą mieć stare drzewa, a wiewiórki orzechy. Dzieci muszą się uczyć w tym parku o bioróżnorodności. Stare odmiany grusz i jabłek są naszym skarbem narodowym.”
- „Ten park (Sad) jest wyjątkowy, dlaczego Sady Żoliborskie mają pozostać tylko nazwą? Innych parków jest wiele, tu drzewa są stosunkowo niskie, jest cień ale i słońce. Jest optymistyczny nastrój, ptaki, jest światło, można zbierać owoce, patrzeć jak kwitną i rosną. Dla osób narzekających na owoce na trawnikach można drzewka sadzić trochę dalej od ścieżek a bliżej ścieżek krzewy i jarzębiny”
Do zdecydowanej mniejszości należały głosy opowiadające się całkowicie przeciwko nasadzeniom drzew owocowych:
- „Park z drzewami parkowymi, bez drzew owocowych”.
- „Park powinien być parkiem, a nie sadem”.
- „Nie widać istotnych korzyści poza historycznym odniesieniem”.
- „Żadne!!! Jestem przeciwna nasadzeniom drzew owocowych, przykry zapach jesienią i brudne ścieżki spacerowe.”
- „Drzew nie owocowych nie trzeba pryskać, przycinać co roku i sprzątać pozostałości po zgniłych owocach”.
- „ Estetyka, odporność na choroby, brak tych mażących się owoców”.
Z zebranych opinii wynika, że każda możliwa formuła parku – zarówno historyczna, jako sadu owocowego, jak i parku miejskiego wolnego od drzew owocujących miały swoich zwolenników i przeciwników. Przedstawiona argumentacja nie dała jednak jednoznacznej odpowiedzi, jak ma dokładnie wyglądać przyszłość parku, i jak o ten park dbać, a była raczej zbiorem oczekiwań, na podstawie których należy wypracować koncepcję zagospodarowania i utrzymania Parku Sady Żoliborskie. Dlatego, obecnie w Urzędzie Dzielnicy Żoliborz trwają prace nad przygotowaniem procesu konsultacji społecznych z mieszkańcami Żoliborza, które pozwolą odpowiedzieć szczegółowo na oczekiwania mieszkańców okolic parku. W ten sposób będziemy chcieli wspólnie wpracować rozwiązanie, które będzie dostosowane do potrzeb osób korzystających z Parku Sady Żoliborskie.
O szczegółach proponowanych konsultacji społecznych poinformujemy wkrótce. Liczymy, że mieszkańcy aktywnie włączą się w prace nad koncepcją i przyszłością Parku Sady Żoliborskie.